Select your language

    Praem Minista Charlot Salwai, hemi planem wan tri long mande 25 Jun long National Arboretum long Canberra long wik ia long taem blong official visit blong hem.
    Mr Salwai i wan long olgeta praem minista we hemi toktok plande long saed blong proteksen blong envaeronmen mo condenmem ol impact blong climate change long Vanuatu mo ol nara kantri long Pacific tede. Hem yet tu hemi championem ban o stopem ius blong plastik long Vanuatu. Ban blong plastik long Vanuatu, bae hemi stat o kam efectif stat long namba 1 July long yia.

    Pere Willie Melteras blong Vao long Malekula wetem Praem Minista Charlot Salwai mo president blong Malampa province we hem tu istap long delegesen blong praem minista we oli stap visitim Australia long wik ia. Pere Willie Melteras istap wok olsem wan long olgeta catholik priest blong Sidney.

    Ofis blong President blong Repablik blong Vanuatu e Wantem makem clear se hem e neva askem Government blong United State blong America blong setemap Military Base blong hem long Vanuatu. 

    Bat President e bin acknowledgem ol contribution blogn hem long 2nd World War we base blong hem e bin stap long Niu Hebrides mo nao ya NGO olsem Peace Corps from e providem Save we oli Kivim lo ol pikinini long saed lo health mo education long English literacy.

    President e renwem call blong hem long US ambassador during long curtecy call blong hem long state office long 2017 blong hem long Vanuatu. Same mak call ia e bin makem too long British High High Commissiona long Solomon Island taem hemi visitim hem long state office. 

    Ofis blong President blong repablik e wantem makem e clear long toktok blong hem refer long Diplomatic mission, Bat e No wan military Base.

    Gods e blesem mo protectem Government mo every people blong Vanuatu 

    Dipatmen i wantem mekem tok save ia bakegen i go long pablik long saed blong olgeta oda blong manejmen blong toti we bambae i stat long namba 1 Julae 2018.

    Stopem yus blong plastik bag blong mekem shoping, olgeta plastik boks blong tekawei mo olgeta stro

    Folem olgeta tok save blong Praem Minista long manis Julae 2017, Gavman blong Vanuatu i mekem wan komitmen blong stopem yus blong plastik bag blong mekem shoping, olgeta plastik boks blong tekawei mo olgeta stro stat long namba 1 Julae 2018.

    Stat long namba 1 Julae i go bambae hemi wan ofens blong:

    ·         Mekem, salem, givim o provaedem olgeta plastik bag blong shoping long olgeta narafala man. Bambae oli save yusum nomo blong rapem o karem mit o fish long hem. Bambae olgeta stoa oli gohed blong save salem olgeta mit mo fish insaed long olgeta plastik bag.

    ·         Mekem, salem, givim o provaedem olgeta plastik tekawei long olgeta narafala man.

    ·         Mekem, salem, givim o provaedem olgeta plastik stro long olgeta narafala man.Hemia i no inkludim olgeta stro we oli pat blong wan pakejing. Olsem eksampol, wan stro we i stap tugeta wetem milk o jus “popper” boks.

    I gat moa infomeisen long saed blong ban ia long websaet blong Dipatmenwww.environment.gov.vu or www.depc.gov.vu.

    Laesens blong olgeta praevet kampani blong pikimap toti

    Long namba 1 Julae 2018 bambae oli stat tu blong givim laesens i go long olgeta praevet opereta blong kolektem olgeta toti.

    Stat long namba 1 Julae 2018, eni man we hemi mekem eni long olgeta operesen mo sevis blong manejmen blong toti bambae hemi mas gat wan laesens blong:

    ·         Operetem wan eria blong sakem toti

    ·         Operetem olgeta samting blong sakem toti i go insaed long hem

    ·         Operetem wan stesen blong transferem olgeta toti we i save holem taet 5 lita blong toti wota o ova long 1 tan blong olgeta toti

    ·         Operetem wan ples blong risaekol

    ·         Operetem wan ples blong tritim olgeta toti

    ·         Operetem wan ples blong komposem olgeta toti we i save holem taet 5 tan long wan dei

    ·         Operetem wan samting blong bonem olgeta toti

    ·         Provaedem wan sevis blong kolektem mo transpotem olgeta toti

    Mi wantem talem tankio i go long evri opereta we oli givim wan aplikeisen blong wan laesens blong praevet opereta blong kolektem olgeta toti. Blong olgeta we oli wantem tu olsem, oli save karem olgeta fom long ofis blong Dipatmen long Nambatu eria mo oli save daonlodem tu long websaet blong Dipatmen www.environment.gov.vu or www.depc.gov.vu.

    Stat long namba 1 Julae 2018, bambae hemi wan ofens sipos man i nogat laesens blong mekem olgeta operesen o sevis ia.

    Blong save moa infomeisen

    Blong save moa infomeisen long saed blong olgeta tingting ia, plis kontaktem Envaeronmentol Proteksen Divisen long Dipatmen blong Envaeronmentol Proteksen mo Konsevesen:

    Port Vila: Ministri blong Klaemet Jenis Adaptesen, Meteoroloji & Jeo-Hazad, Envaeronmen, Eneji mo Disasta Manejmen eria, Nambatu

    PMB 9063, Port Vila

    Telefon: (678) 25302 / 33430

    Imel: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. oDaerekta, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

     

     

    Reedly Tari

    Daerekta

    Dipatmen blong Envaeronmentol Proteksen mo Konsevesen

     

    Long naba 1 mo 2 June, Komissiona blong Australia mo Niu Zealand, Jenny Da Ring mo Jonathan Schwass mo Kommissiona blong Franis Gilles Favret i makem wan historical vist i ko long Pentecost. Hemi wan fes official visit wetem hed blong mission i ko long Pentecost mo tu hemi wan fes eva joint gud will visit we diplomatic corps i mekem.

    " Mifala i travel i ko long Pentecost blong karem gud appreciasen long histori mo kalja blong Vanuatu. Pentecost hemi place blong father blong independent, father Walter Lini mo hemi kivim long Vanuatu. Some iconic, kaljural iconic olsem sand drawing mo nagol ( land diving ) " olsem hed blong misen i talem

    Hemi wan privilegeblong mitim Praem Minista mo parliamentary Secretary Silas Bule long Pentecost mo listen daerectly long olgeta mo komunity about past blong Pentecost wetem rich kalja blogn hem mo future ambition blong hem" hemi continu blong talem

    Ol hed blong misen oli statem visite blong olgeta long Lini Memorial Collège ( LMC) blong pay respect long tomb blong father Walter Lini. Long Moving ceremony, hed blong misen wetem ol students blong LMC oli putum wan wreath long memory mo kivim wan minute blong silence.

    Delegasen oli traveled long North i ko kasem saut Pentecost, oli visitim ol skul mo mitim ol komunity long rod blong olgeta . Oli experiencem kastom mo kalja blong Pentecost mo listen long history mo discuss about ol aspirasen blong olgeta about developmen.

    Ol jifs blong misen oli warmly welkamem By Praem Minista Charlot Salwai mo parliamentary sekretari Silas Bule long Melsisi, oli mit wetem ol komunity lida, oli visitim bigfala jios blong Vanuatu mo inspectem ol dispensary helth.

    Wael long Pentecost delegasen oli kat raet blong wan desmonstrasen blong sandrowing mo lokal kaikai mo wol renowed nagol ( land diving) mo oli joenem olgeta logn lokal ceremony mo danis.

    Visite i kam very sakses wetem ol hed blong misen i trenghtening bonds blong friendship mo oli ko wetem wan gud understanding long histry, kalja mo pipol blong Pentecost.

    Gudwill visit blong diplomatic body hemi incrisim komon global pratise mo present valuable opportunity blong diplomatic missen blong go dipa long understanding blong island mo kalja mo engage wetem komunity.

    Praem Minista Charlot Salwai i talem tankiu long chief blong Ifira mo pipol blong hem long activement we Oli mekem long developmen we Oli mekem long big wof blong Lapetasi long Port Vila. Mr Salwai i talem se projek ia hemi wan gudfala exempol blong private mo gavman i save wok tugeta. Seremoni blong lunch time tede hemi lukim gavman i saenem wan nara 50 yia concession blong Lapetasi wof. Praem Minista i talem long chief blong Ifira se gavman ikat trust long kampani bae hemi save gru bigwan mo bae hemi mekem moa mani. Hemi trustem chief se kampani bae hemi pem bak loan.

    Wan bigman blong Agence de Developpement Francaise, hemi stap long wik ia long Port Vila. Delegesen blong AFD ia, bae hemi mit wetem ol big big man blong gavman olsem Praem Minista, Charlot Salwai.
    Long tusde namba 5 Jun 2018, ambasada blong Franis long Vanuatu, hemi oganaesem wan kakae long tina long haus blong hem long Tasiriki we hemi karem tugeta ADF mo Mr Salwai blong oli save rivisitim ol developmen we AFD, hemi bin mekem long ol yia we i pas mo wanem nao niu developmen we gavman blong Vanuatu i wandem se AFD i save helpem hem long hem.
    AFD delegesen i iven proposem blong long Praem Minista blong hemi go long hed kota blong olgeta long Franis mo proposem ol list blong ol projek we gavman i wandem help blong oganaesen ia long hem o raitem leta blong rikues igo long olgeta.
    Ol last projek we AFD, hemi helpem Vanuatu long hem, hemi kolta airport blong Lonorore long Pentecost mo Longana long Ambae. Sem projek ia, hemi sapos blong hapen tu long Norsup airport long Malekula mo long Not Embrym be ino save tekem ples folem disput blong graon.

    Praem Minista Charlot Salwai i handem ova long tede afternoon long Melsisi skul long sentrol Pentecost ol full set computa igo long Batnapni, Melsisi mo Ranwadi skul. Mr Salwai i talem se gavman tru long OCGIO bae hemi équipim evri skul raon long kantri long ol computer. Hemi talem se ol computa ikat insaed 10 tu 40 000 buk insaed. Mr Salwai i talem tede ius blong ol computa i important long éducation blong olgeta from we bae Oli save aksesem ol save we Oli neva aksesem bifo. Hemi askem ol pikinini blong trifala skul ia blong Oli mekem gud ius blong ol computa ia. Hemi talem se ikat ol nogud saed mo gud saed be Oli mas iusum gud saed blong hem. Mr Salwai i talem se igud se ol pikinini istat lanem long aelan mo taem Oli kam long Port Vila mo go long university, Oli familia wetem finis. Wetem network blong OCGIO long Vanuatu tede hemi mekem se ol pikinini mo ol titsa i save aksesem internet long skul blong olgeta. CIO blong OCGIO Gérard Metsan i askem ol pikinini mo ol titsa blong mekem gud ius mo lukautem gud ol computa ia.

    Ofis blong praem minista i glad blong talem se anda long gavman blong tede, ol Ni-Vanuatu pilot oli stat blong intarem bak Air Vanuatu. Ikat plande Ni-Vanuatu pilot we oli finisim stadi mo oli stap kam folem rod nomo long Port Vila while kampani istap karem ol expatriet blong oli kam flaem ol plen blong Air Vanuatu. Plande ol expatriet pilot ia, oli kam blong mekem hawa blong olgeta nomo mo taem we oli mekem inaf hawa, oli go bak long kantri blong olgeta. Fasin blong Air Vanuatu istap karem ol expatriet blong kam flaem plen blong Vanuatu, hemi mekem ol Ni-Vanuatu pilot ino save flae, Sam long olgeta oli iven go long nara kantri blong flaem plen blong olgeta. Ikat ripot se sam oli stap kambak finis long Vanuatu. Ofis blong praem minista, hemi sapraes blong harem bloc blong Sato Kilman mo Ishmael Kalsakau i agensem ol lokol pilot be hemi no tokbaut ol expatriet pilot long press confrens blong tufala long yesterday. Ofis blong praem minista i sakemaut toktok blong press konfrens blong Kilman mo Kalsakau yestede se praem minista i fosem Air Vanuatu Board blong karem bak wan pilot we hemi bin failem exam blong hem. Ofis blong praem minista i talem se evri Ni-Vanuatu pilot we oli flaem plen tede oli winim pepa blong olgeta mo oposisen, hemi shut praod long hem.Ofis blong praem minista, hemi aware se ol Ni-Vanuatu pilot, oli kat moa hawa bitim ol expatriet pilot we oli kam mekem hawa blong olgeta.Ofis blong praem minista i talem se gavman, hemi spendem bigfala mani blong pem stadi blong ol lokol pilot ia mo hemi no gud taem we oli finisim stadi be oli no save wok.
     

    Long mondei 28 may 2018, i kat wan ceremony long Praem Minista Office long saening blong Nui Deputy Praem Minista. Vanuaku Party MP blong Tanna Bob Laughman i kam Niu Deputy Praem Minista we i tekem place blong Mr Joe Natuman we i risaen long position blong hem long taem ia. Nui DPM i talem thankio long long Praem Minista Charlot Salwai long confidence  we hemi kat long hem mo Vanuaku Party blong hemi save appoinem hem blong kam DPM. After long ceremony long PMO, i kat wan welcoming ceremony long raon haus long Fresh water blong welkamem nui deputy Praem Minista Bob Laughman mo talem thankio long forma DPM Joe Natuman long Honorale decision blong hemi reaen long taem blong position blong hem olsem DPM.